۱-پیشگفتار:
۱-۱-شهرهای جدید در ایران:
احداث شهرهای جدید در ایران نیز بعد از انقلاب اسلامی مورد توجه‌مسؤولان قرار گرفت و از اوایل سال ۱۳۶۰ مطالعه و برنامه‌ریزی آن آغاز گردید. به‌همین مناسبت، شرکت عمران شهرهای جدید زیر نظر وزارت مسکن و شهرسازی‌شروع به فعالیت نمود و احداث ۱۷ شهر جدید را برای اسکان سرریز جمعیتی ۱۲شهر را در برنامه کاری خود قرار داد. بدین منظور وزارت مسکن و شهرسازی درراستای نیل به اهداف تعریف شده، لایحه ایجاد شهرهای جدید را به هیأت دولت‌تقدیم نمود که در تاریخی ۲۰/۹/۶۴ به تصویب رسید.
۲-۱- اهداف عمده شهرهای جدید ایران:
۱- اجرای طرح کالبندی ملی و توزیع مناسب جمعیت و اشتغال در سطح‌کشور در ارتباط با هدفهای استراتژیک
۲- ایجاد مناطق مسکونی برای فعالیتهای جدید اقتصادی
۳- کمک به اجرای کمی وکیفی برنامه‌های توسعه مسکن و ایجاد تعادل دربازار مسکن
۳-۱- نکته‌ای در حاشیه نوسازیها:
تجربه نشان داده است که پیش‌بینی طرحهای جامع و ای بسا طرحهای‌تجدیدنظر به علت شرایط ویژه ساخت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه با آنچه‌که در عمل در شهرها اتفاق می‌افتد، همخوانی ندارد. وفاق با هویت معماری وپیوند با حلقه‌های پرارزش گذشته، در ساخت و سازهای جدید از طریق تفکیکهای‌متداول به صورت خیابانهای موازی و یکنواخت با مقررات وضوابط طرحهای‌جامع میسر نیست.
مجموعه‌های مسکونی بسیار یکنواخت و فاقد فضاهای عمومی و ارزشهای‌بصری می‌باشند.
فهرست
عنوان صفحه
۱- پیشگفتار ۱
۱-۱- شهرهای جدید در ایران
۲-۱- اهداف عمده جدید ایران
۳-۱- نکته ای در حاشیه نوسازیها
۴-۱- روشهای طارحی محیط (نظریه های اثباتی و هنجاری)
۵-۱- نظریة اثباتی
۲- دانش محتوایی
۱-۲- کاهش هزینة ساخت و ساز در سطوح مختلف توانییهای کارفرما
۲-۲- تامین قرارگاه رفتاری
۱-۲-۲- فضاهای چندگانه عملکردی
۲-۲-۲- تعامل اجتماعی و محیط ساخته شده
۳-۲-۲- مرکزیت کارکردی و محیط ساخته شده
۳-۲- انسانی ساختن فضاها
۱-۳-۲- روشنایی
۲-۳-۲- فضاهای بدون مانع
۳-۳-۲- فضاهای متناسب با ابعاد بدن انسان و نحوة انجام فعالیت او
۴-۳-۲- طراحی اقلیمی
۵-۳-۲- راحتی نگهداری از مجموعه
۶-۳-۲- جلوگیری از آلودگی محیط زیست و رعایت اصول بهداشتی
۷-۳-۲- باقی ماندن اهالی در مجموعه در شرایط مختلف اقتصادی و جمعیتی
۸-۳-۲- استفادة بهینه از فضا
۱-۸-۳-۲- استتفادة بهینه از فضای سکونتی از سطح بالاتر از همسایگی
۹-۳-۲- خلوت (فضای شخصی ـ قلمروپایی)
۱-۹-۳-۲- خلوت
۲-۹-۳-۲- فضای شخصی
۳-۹-۳-۲- قلم و پایی
۱۰-۳-۲- پیش گیری از خطرات (آتش سوزی – باران شدید یا سیل – زلزله و ریزش بنا)
۱۱-۳-۲- نقشه شناختی
۱-۱۱-۳-۲- عناصر شهر از نظر لینچ
۲-۱۱-۳-۲- عناصر شهر از نظر الکساندر
۳-۱۱-۳-۲- بافت شهر (عامل بوجود آورنده شهر)
۱-۳-۱۱-۳-۲ چگونگی ترکیب فضاهای پر و خالی
۲-۳-۱۱-۳-۲- تراکم
۴-۱۱-۳-۲- فضای محیطی و فضای پس مانده شهری معاصر
۵-۱۱-۳-۲- ارزشهای زیبایی شناختی محیط
۱-۵-۱۱-۳-۲- زیبایی شناس فرمی
۱-۱-۵-۱۱-۳-۲- نظم و بی نظمی
۲-۱-۵-۱۱-۳-۲- قوانین گشتالت
۱-۲-۱-۵-۱۱-۳-۲- اصل تشابه
۲-۲-۱-۵-۱۱-۳-۲- رابط دراکی بین اجزاء مشابه و کل
۳-۲-۱-۵-۱۱-۳-۲- تنوع و رابط آن با ادراک فاصله در مسیرهای شهری
۴-۲-۱-۵-۱۱-۳-۲- جهت یابی
۵-۲-۱-۵-۱۱-۳-۲- یک مرتبگی یا غیر مترقبه بودن
۳-۱-۵-۱۱-۳-۲- تحقیقات تجربی اخیر
۲-۵-۱۱-۳-۲- زیبایی شناسی نمادین
۱-۲-۵-۱۱-۳-۲- رویکرد یونگی نمادگرایی
۲-۲-۵-۱۱-۳-۲- نور محیط
۳-۲-۵-۱۱-۳-۲- رنگ
۶-۱۱-۳-۲- مقیاس انسانی
۳- شناخت
۱-۳- شناخت وضع موجود
۱-۱-۳- شناخت پرند
۲-۱-۳- شناخت عوامل
۱-۲-۱-۳- شناخت کارفرما
۱-۱-۲-۱-۳- امکانات کارفرما برای ساخت و ساز
۲-۱-۲-۱-۳- خواسته های کارفرما
۲-۲-۱-۳- شناخت استفاده کنندگان
۱-۲-۲-۱-۳- توزیع درصدی متقاضیان بر اساس بعد خانوار و میانگین بعد خانوار
۲-۲-۲-۱-۳- توزیع درصدی متقاضیان بر اساس سن
۳-۲-۲-۱-۳- وضعیت تحصیلات
۴-۲-۲-۱-۳- وضعیت درآمدی و شغلی استفاده کنندگان و توانایی مالی یک خانوادة ۴ نفره برای خرید مسکن
۵-۲-۲-۱-۳- خواسته های استفاده کنندگان و تعیین حدود متراژ واحدهای ۱ تا ۶ خوابه مطابق با نحوه فعالیت استفاده کنندگان
۱-۵-۲-۲-۱-۳- شناخت غیر مداخله گرا
۲-۵-۲-۲-۱-۳- شناخت مداخله گرا
۱-۲-۵-۲-۲-۱-۳- بررسی مدارک تصویری
۲-۲-۵-۲-۲-۱-۳- پرسش‌نامه
۳-۲-۵-۲-۲-۱-۳- بدست آوردن حدود متراژ واحدهای ۱ تا ۶ خوابه مطابق با نحوه فعالیت استفاده کنندگان
۱-۴-۲-۵-۲-۲-۱-۳- نشیمن و پذیرایی
۲-۴-۲-۵-۲-۲-۱-۳- ناهارخوری
۳-۴-۲-۵-۲-۲-۱-۳- آشپزخانه
۴-۴-۲-۵-۲-۲-۱-۳- اتاقهای شخصی (اتاق خواب)
۵-۴-۲-۵-۲-۲-۱-۳- سرویس
۶-۴-۲-۵-۲-۲-۱-۳- جمع بندی
۳-۱-۳- شناخت ویژگیهای بستر طرح
۱-۳-۱-۳- موقعیت سایت و کاربردی آن
۲-۳-۱-۳- کاربردی های مجاور
۳-۳-۱-۳- دسترسی ها
۴-۳-۱-۳- امکانات زیربنایی
۵-۳-۱-۳- چشم اندازها
۶-۳-۱-۳- ویژگیهای اقلیمی بستر طرح
۱-۶-۳-۱-۳- دما
۲-۶-۳-۱-۳- رطوبت
۳-۶-۳-۱-۳- بارش
۴-۶-۳-۱-۳- وضعیت تابش
۵-۶-۳-۱-۳- باد
۷-۳-۱-۳- ویژگیهای فیزیکی بستر طرح
۱-۷-۳-۱-۳- مساحت
۲-۷-۳-۱-۳- توپوگرافی
۳-۷-۳-۱-۳- نحوه هدایت آبهای سطحی منطقه در بستر طبیعی زمین
۴-۷-۳-۱-۳- وضعیت گسلهای منطقه
۵-۷-۳-۱-۳- مکانیک خاک
۶-۷-۳-۱-۳- پوشش گیاهی
۴-۱-۳- آیین نامه و ضوابط طراحی در سایت مزبور (ناحیه تراکم متوسط)
۵-۱-۳- برسی تظابق خواسته کافرما مبنی برساخت ۳۰۰ واحد مسکونی در سایت مزبور با ضوابط معماری و شهرسازی منطقه
۶-۱-۳- محاسبه حداقل قیمتی که کارفرما باید پروژه را بفروشد تا برای او
مقرون به صرفه باشد .
۷-۱-۳- توجیه اقتصادی طرح
۸-۱-۳- بدست آوردن سرانه مفید مسکونی برای استفاده در برنامه تعیین حدودی متراژهای بنمایی واحدهای مجموعه
۲-۳- هدف
۳-۳- برنامه
۱-۳-۳- برنامه کم کردن هزینة ساخت و ساز
۲-۳-۳- برنامه تامین قرارگاه رفتاری
۱-۲-۳-۳- برنامة تأمین قرارگاه در محدودة فضای خصوصی
۲-۲-۳-۳- برنامة تأمین قرارگاه رفتاری در محدودة فضای همسایگی (نیمه خصوصی یا نیمه عمومی)
۳-۲-۳-۳- برنامة تأمین قرارگاه رفتاری در محدودة فضاهای رده بالاتر از فضای همسایگی تا کل مجموعه
۳-۳-۳- برنامة انسانی ساختن فضاها
۱-۳-۳-۳- برنامة تامین روشنایی
۲-۳-۳-۳- برنامة تأمین فضاهای بدون مانع
۳-۳-۳-۳- برنامة تأمین فضای متناسب با ابعاد انسان و نحوه انجام فعالیت او
۱-۳-۳-۳-۳- تعیین حدود واحد همسایگی و زیر محله تا ناحیه
۳-۳-۳-۳-۳- ابعاد تراس
۴-۳-۳-۳- برنامة تأمین طراحی اقلیمی
۱-۴-۳-۳-۳- میزان بهم فشردگی مجموعه
۲-۴-۳-۳-۳- شکل سقف و ایجاد سایه روی پشت بام و کوچه
۳-۴-۳-۳-۳- استفاده از گیاهان
۴-۴-۳-۳-۳- جهت گیری معابر
۵-۴-۳-۳-۳- جهت گیری ساختمانها
۶-۴-۳-۳-۳- فاصلة ساختمانها
۷-۴-۳-۳-۳- درصد سطح پنجره به نمای ساختمان
۸-۴-۳-۳-۳- کوران در فضای داخلی
۹-۴-۳-۳-۳- ظرفیت حرارتی و رنگ مصالح
۱۰-۴-۳-۳-۳- ایجاد سایه بان برای بهره گیری به موقع و بهتر از نور خورشید
۱۱-۴-۳-۳-۳-استفاده از فضای واسطه
۵-۳-۳-۳- برنامة تأمین راحتی نگهداری از مجموعه
۱-۵-۳-۳-۳- انرژی ارزان و در دسترس
۲-۵-۳-۳-۳- کاهش میزان اتلاف انرژی
۱-۲-۵-۳-۳-۳-رعایت اصول طراحی اقلیمی
۲-۲-۵-۳-۳-۳- جلوگیری از پرت انرژی در داخل واحد مسکونی
۳-۵-۳-۳-۳- دوام مصالح
۴-۵-۳-۳-۳- راحتی نظافت و تمیز کردن بنا
۵-۵-۳-۳-۳- تعداد مناسب واحدهای موجود در یک همسایگی
۶-۵-۳-۳-۳- تعداد مناسب واحدهایی که از تاسیسات مشتری استفاه می‌کنند.
۶-۳-۳-۳- برنامه جلوگیری از آلودگی محیط زیست و رعایت اصول بهداشتی
۱-۶-۳-۳-۳- سیستم دفع فاضلاب
۲-۶-۳-۳-۳-سیستم جمع آوری و دفع زباله
۳-۶-۳-۳-۳-استفاده از انرژی پاک
۴-۶-۳-۳-۳-راحتی نظافت و تمیز کردن بنا
۵-۶-۳-۳-۳-مکان دستشویی در نظام فضایی واحد مسکونی
۶-۶-۳-۳-۳- قرار دادن حریم بین در ورودی واحد مسکونی و بقیه فضاها
۷-۶-۳-۳-۳- برنامه یافتن تدابیری برای باقی ماندن اهالی در مجموعه در شرایط مختلف اقتصادی وجمعیتی
۸-۶-۳-۳-۳- برنامه ریزی برای استفاده بهینه از فضا
۱-۸-۶-۳-۳-۳- برنامه استفاده بهینه از فضا در سطح واحد مسکونی
۱-۱-۸-۶-۳-۳-۳- استفاده چندگانه از فضا
۲-۱-۸-۶-۳-۳-۳- به حداقل رساندن فضاهای ارتباطی و ذون بندی در طراحی
۳-۱-۸-۶-۳-۳-۳- متصدی طراحی کردن فضاها
۴-۱-۸-۶-۳-۳-۳- استفاده از ظرفیت خالی وسایل
۲-۸-۳-۳-۳-برنامه استفاده بهینه از فضای سکونتی از سطح بالاتر از همسایگی
۹-۳-۳-۳- برنامه تأمین خلوت (فضای مشخص – قلم و پایی) یا فضای قابل دفاع
۱-۹-۳-۳-۳- قلم وپایی
۲-۹-۳-۳-۳- نقش جداره و بدنه
۱-۲-۹-۳-۳-۳- بدنه سیان صافی ورودی
۲-۲-۹-۳-۳-۳- امکان مراقبت از فضای همسایگی بدون دیده شدن توسط دیگران (با رعایت عدم اشرافیت)
۳-۲-۹-۳-۳-۳- جداره حافظ امنیت صوتی و شنیداری
۴-۲-۹-۳-۳-۳- جداره های متحرک در داخل فضا
۳-۹-۳-۳-۳- تامین فضای شخصی (شخصی سازی)
۴-۹-۳-۳-۳- تعیین مکان مناسب برای پروژه
۱۰-۳-۳-۳- برنامة پیش گیری از خطرات
۱-۱۰-۳-۳-۳- آتش سوزی
۲-۱۰-۳-۳-۳- باران شدید یا سیل
۳-۱۰-۳-۳-۳- زلزله و ریزش بنا
۱۱-۳-۳-۳- برنامه تامین نقشه شناختی (زیبایی شناختی – مقیاس انسانی) یا قواعد شکل گیری فضای مثبت الکساندر
۱-۱۱-۳-۳-۳- ارتباط توده با فضای پیرامون
۱-۱-۱۱-۳-۳-۳- محصور کردن فضا
۲-۱-۱۱-۳-۳-۳- آگاهی از فضا
۲-۱۱-۳-۳-۳- ویژگی توده
۱-۲-۱۱-۳-۳-۳- هم پیوندی عناصر شهری و واحدهای مسکونی
۲-۲-۱۱-۳-۳-۳- ترکیب (کمپوزیسیون)
۳-۲-۱۱-۳-۳-۳- نقش جداره در تعریف فضای شهری
۱-۳-۲-۱۱-۳-۳-۳- کارکرد تجسمی بدنه
۲-۳-۲-۱۱-۳-۳-۳- بازنمایی انتقال بارها در جداره
۳-۳-۲-۱۱-۳-۳-۳- خوانایی جداره
۴-۳-۲-۱۱-۳-۳-۳- طراحی جداره ها
۴-۲-۱۱-۳-۳-۳- ساخت و ساز مرکب ساز و کار ایجاد تنوع در احجام ساختمانی
۳-۱۱-۳-۳-۳- ویژگیهای فضا
۱-۳-۱۱-۳-۳-۳- ایجاد فضاهای متباین
۲-۳-۱۱-۳-۳-۳- رعایت مقیاس و تناسب
۴-۱۱-۳-۳-۳- ویژگی دسترسی و خیابان
۱-۴-۱۱-۳-۳-۳- خیابان طراحی شده به مثابه فضا
۲-۴-۱۱-۳-۳-۳- جداسازی سواره و پیاده
۳-۴-۱۱-۳-۳-۳- الگوی خیابانهای محله
۵-۱۱-۳-۳-۳- ویژگیهای پارکینگ
۴-۳- گونه شناسی و بررسی نمونه ها
۱-۴-۳- ساخت و ساز پیرامونی
۱-۱-۴-۳- نمونة ۱: مجموعة Hollainhof
2-1-4-3- نمونة ۲: مجموعة‌مسکونی و اوان
۳-۱-۴-۳- نمونة ۳: مجموعةTitan تیتان
۴-۱-۴-۳- نمونة۴: دهکده آسیایی دهلی نو
۲-۴-۳- ساخت وساز خطی (خطی در امتداد خیابان و خطی در ردیفهای موازی)
۱-۲-۴-۳- نمونة ۱: مجموعةOchsenanger Bomberg
2-2-4-3- نمونة ۲: مجموعة Selfbuit Housing in palenciana
3-4-3- ساخت و ساز مجموعه ای
۱-۳-۴-۳- نمونه: مجموعة Housing in Rue Leblanc
4-4-3- ساخت وساز ترکیبی (ترکیب گونه های مختلف ساختمانی)
۱-۴-۴-۳- مجموعة‌مسکونی همدان
۵-۴-۳- ساخت و ساز مسکونی با ارتفاع متوسط
۴- طراحی و ارائه آلترناتیوها
۵- گزینش
۶- منابع و مأخذ
۱-۶- منابع داخلی
۲-۶- منابع خارجی
۶-منابع و مآخذ:
۱-۶- منابع داخلی
۱- طرح جامع شهر جدید پرند، مهندسین مشاور امکو ایران، شهریور ۱۳۷۴٫
۲- هابداکن و بوکت هولت، گونه گونی در خانه سازی، ترجمه فریدیان، گل‌آرا، مرکز نشر دانشگاهی.
۳- شوئنوئر نوربرت، مسکن، حومه و نشر، ترجمه پوردیهیمی، شهرام، نشرروزنه، چاپ اول، تهران ۱۳۸۰٫
۴- مسابقات طراحی مجموعه‌های مسکونی، وزارت مسکن و شهرسازی‌تهران، شهریور ۱۳۶۸٫
۵- جورابچی کیوان، زبان شهری، پایان نامه، کتابخانه دانشکده معماری‌شهید بهشتی.
۶- چرمایف، سرج و کریستوفر الکساندر، عرصه‌های زندگی جمعی و زندگی‌خصوصی، بسان یک معماری انسان گرا، ترجمه منوچهر مزینی، دانشگاه تهران،تهران، ۱۳۷۶٫
۷- لنگ، جان، آفرینش نظریه معماری، نقش علوم رفتاری در طراحی محیط،ترجمه: علیرضا عینی فر، دانشگاه تهران، تهران، ۱۳۸۱٫