پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی نمایش عروسکی بر افزایش مهارت های اجتماعی دختران آموزش پذیر ۱۲- ۸ سال انجام شد. یکی از بارزترین مشخصات این افراد، ناتوانی برقراری ارتباط موثر با جامعه است .
مطالعه از نوع تجربی حقیقی بدون پیش تست بود.گروه نمونه این پژوهش متشکل از ۳۰ دختر آموزش پذیر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند که از میان آن ها ۱۵ نفر به گونه تصادفی به گروه آزمایش و بقیه به گروه کنترل تخصیص یافتند.گروه آزمایش به مدت ۸ جلسه تحت نظر محقق تحت آموزش مهارت های اجتماعی با استفاده از نمایش عروسکی قرار گرفت و گروه کنترل روند عادی کلاس را طی کرد.بعد از پایان مداخله آزمون رشد اجتماعی واینلند از مادران هر دو گروه گرفته شد و داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که نمایش عروسکی موجب افزایش مهارت های اجتماعی ، مهارت ها ی ارتباطی و مهارت های روزمره زندگی شده ا ست(p<0/001). این نتیجه با یافته های پژوهش های دیگر تطابق دارد و قابلیت نمایش عروسکی را در افزایش مهارت های اجتماعی نشان می دهد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول ۱
مقدمه ۲
بیان مساله ۳
اهمیت و ضرورت پژوهش ۷
تعریف مفهومی و عملیاتی پژوهش ۹
متغیر مستقل ۹
متغیر وابسته ۱۰
اهداف پژوهش ۱۰
هدف کلی ۱۰
اهداف اختصاصی ۱۰
اهداف کاربردی ۱۰
فرضیه های پژوهش ۱۱
فرضیه اصلی ۱۱
فرضیه های فرعی ۱۱
فصل دوم ۱۲
مقدمه ۱۳
تاریخچه کم توانی ذهنی ۱۴
تعاریف کم توانی ذهنی ۱۵
طبقه بندی کم توانی ذهنی ۲۱
کم توانان ذهنی آموزش پذیر ۲۱
کم توانان ذهنی تربیت پذیر ۲۱
کم توانان ذهنی حمایت پذیر ۲۲
طبقه بندی بر اساس دیدگاه انجمن روانپزشکی آمریکا ۲۲
طبقه بندی بر اساس دیدگاه سازمان بهداشت جهانی ۲۳
علل کم توانی ذهنی ۲۳
خصوصیات کم توانی ذهنی خفیف ۲۵
مهارت های اجتماعی ۲۶
عوامل انتخاب مهارت های اجتماعی ۲۹
آموزش مهارت های اجتماعی به کم توانان ذهنی ۲۹
نقش و اهمیت هنر ۳۱
تعریف نمایش ۳۲
خاستگاه نمایش ۳۴
نمایش به عنوان درمان ۳۶
نمایش عروسکی و انواع آن ۴۲
عروسک های سایه ای ۴۲
عروسک های دستکشی ۴۳
عروسک های میله ای ۴۳
عروسک های انگشتی ۴۴
عروسک های خیمه شب بازی و اسباب بازی های پارچه ای ۴۴
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور ۴۷
تحقیقات انجام شده در داخل کشور ۵۳
فصل سوم ۵۸
طرح پژوهش ۵۹
جامعه آماری ۶۰
روش نمونه گیری ۶۱
ابزار پژوهش ۶۱
قلمروها و زیر قلمرهای واینلند ۶۳
قلمرو ارتباطی ۶۳
قلمرو مهارت های زندگی روزمره ۶۳
قلمرو اجتماعی شدن ۶۴
قلمرو مهارت های حرکتی ۶۴
قلمرو رفتارهای ناسازگار ۶۴
روش تجزیه و تحلیل داده ها ۶۵
روش اجرا ۶۵
ملاحظات اخلاقی ۷۰
فصل چهارم ۷۱
مقدمه ۷۱
آمار توصیفی ۷۱
آمار استنباطی ۷۳
فصل پنجم ۷۶
مقدمه ۷۷
بحث و نتیجه گیری ۷۷
محدودیت های پژوهش ۸۱
پیشنهادات پژوهش ۸۲
پیوست ها ۸۳
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۴-۱: دامنه سنی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر ۷۱
جدول ۴-۲: توزیع سطح تحصیلی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر ۷۲
جدول۴-۳: بررسی نرمالیتی(K-S) متغیرهای پژوهش ۷۲
جدول ۴-۴: مقایسه میانگین نمرات خرده آزمون های واینلند ۷۳
فهرست منابع
اسلین.ام. نمایش چیست (۱۳۸۲). ترجمه شیواتعاونی. چاپ چهارم تهران.انتشارات نمایش.
انارکی،آسیه(۱۳۸۶). بررسی اثر بخشی نمایش در مانگری در کاهش نشانه های اختلال اضطراب اجتماعی در کودکان.پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی کودک. تهران. دانشگاه شهید بهشتی.
براکت.ای(۱۳۸۰). تاریخ تئاتر جهان. ترجمه هوشنگ آزادی. تهران.انتشارات مروارید.
براهنی،محمد نقی(۱۳۷۶). هنجار یابی تست رفتار انطباقی واینلند(فرم زمینه یابی)در ایران.انستیتو روانپزشکی تهران.
بقولی،حسین(۱۳۷۶). هنجار یابی تست رفتار انطیاقی واینلند(فرم زمینه یابی)برای کودکان ۶تا ۱۱ سال در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی.انیستیتو روانپزشکی تهران.
بنیامین سادوک؛ویرجینیا سادوک(۱۳۸۲). خلاصه روانپزشکی. ترجمه نصرت ا… پورافکاری. تهران.انتشارات شهر آب.
پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی نمایش عروسکی بر افزایش مهارت های اجتماعی دختران آموزش پذیر ۱۲- ۸ سال انجام شد. یکی از بارزترین مشخصات این افراد، ناتوانی برقراری ارتباط موثر با جامعه است .
مطالعه از نوع تجربی حقیقی بدون پیش تست بود.گروه نمونه این پژوهش متشکل از ۳۰ دختر آموزش پذیر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند که از میان آن ها ۱۵ نفر به گونه تصادفی به گروه آزمایش و بقیه به گروه کنترل تخصیص یافتند.گروه آزمایش به مدت ۸ جلسه تحت نظر محقق تحت آموزش مهارت های اجتماعی با استفاده از نمایش عروسکی قرار گرفت و گروه کنترل روند عادی کلاس را طی کرد.بعد از پایان مداخله آزمون رشد اجتماعی واینلند از مادران هر دو گروه گرفته شد و داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که نمایش عروسکی موجب افزایش مهارت های اجتماعی ، مهارت ها ی ارتباطی و مهارت های روزمره زندگی شده ا ست(p<0/001). این نتیجه با یافته های پژوهش های دیگر تطابق دارد و قابلیت نمایش عروسکی را در افزایش مهارت های اجتماعی نشان می دهد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول ۱
مقدمه ۲
بیان مساله ۳
اهمیت و ضرورت پژوهش ۷
تعریف مفهومی و عملیاتی پژوهش ۹
متغیر مستقل ۹
متغیر وابسته ۱۰
اهداف پژوهش ۱۰
هدف کلی ۱۰
اهداف اختصاصی ۱۰
اهداف کاربردی ۱۰
فرضیه های پژوهش ۱۱
فرضیه اصلی ۱۱
فرضیه های فرعی ۱۱
فصل دوم ۱۲
مقدمه ۱۳
تاریخچه کم توانی ذهنی ۱۴
تعاریف کم توانی ذهنی ۱۵
طبقه بندی کم توانی ذهنی ۲۱
کم توانان ذهنی آموزش پذیر ۲۱
کم توانان ذهنی تربیت پذیر ۲۱
کم توانان ذهنی حمایت پذیر ۲۲
طبقه بندی بر اساس دیدگاه انجمن روانپزشکی آمریکا ۲۲
طبقه بندی بر اساس دیدگاه سازمان بهداشت جهانی ۲۳
علل کم توانی ذهنی ۲۳
خصوصیات کم توانی ذهنی خفیف ۲۵
مهارت های اجتماعی ۲۶
عوامل انتخاب مهارت های اجتماعی ۲۹
آموزش مهارت های اجتماعی به کم توانان ذهنی ۲۹
نقش و اهمیت هنر ۳۱
تعریف نمایش ۳۲
خاستگاه نمایش ۳۴
نمایش به عنوان درمان ۳۶
نمایش عروسکی و انواع آن ۴۲
عروسک های سایه ای ۴۲
عروسک های دستکشی ۴۳
عروسک های میله ای ۴۳
عروسک های انگشتی ۴۴
عروسک های خیمه شب بازی و اسباب بازی های پارچه ای ۴۴
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور ۴۷
تحقیقات انجام شده در داخل کشور ۵۳
فصل سوم ۵۸
طرح پژوهش ۵۹
جامعه آماری ۶۰
روش نمونه گیری ۶۱
ابزار پژوهش ۶۱
قلمروها و زیر قلمرهای واینلند ۶۳
قلمرو ارتباطی ۶۳
قلمرو مهارت های زندگی روزمره ۶۳
قلمرو اجتماعی شدن ۶۴
قلمرو مهارت های حرکتی ۶۴
قلمرو رفتارهای ناسازگار ۶۴
روش تجزیه و تحلیل داده ها ۶۵
روش اجرا ۶۵
ملاحظات اخلاقی ۷۰
فصل چهارم ۷۱
مقدمه ۷۱
آمار توصیفی ۷۱
آمار استنباطی ۷۳
فصل پنجم ۷۶
مقدمه ۷۷
بحث و نتیجه گیری ۷۷
محدودیت های پژوهش ۸۱
پیشنهادات پژوهش ۸۲
پیوست ها ۸۳
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۴-۱: دامنه سنی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر ۷۱
جدول ۴-۲: توزیع سطح تحصیلی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر ۷۲
جدول۴-۳: بررسی نرمالیتی(K-S) متغیرهای پژوهش ۷۲
جدول ۴-۴: مقایسه میانگین نمرات خرده آزمون های واینلند ۷۳
فهرست منابع
اسلین.ام. نمایش چیست (۱۳۸۲). ترجمه شیواتعاونی. چاپ چهارم تهران.انتشارات نمایش.
انارکی،آسیه(۱۳۸۶). بررسی اثر بخشی نمایش در مانگری در کاهش نشانه های اختلال اضطراب اجتماعی در کودکان.پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی کودک. تهران. دانشگاه شهید بهشتی.
براکت.ای(۱۳۸۰). تاریخ تئاتر جهان. ترجمه هوشنگ آزادی. تهران.انتشارات مروارید.
براهنی،محمد نقی(۱۳۷۶). هنجار یابی تست رفتار انطباقی واینلند(فرم زمینه یابی)در ایران.انستیتو روانپزشکی تهران.
بقولی،حسین(۱۳۷۶). هنجار یابی تست رفتار انطیاقی واینلند(فرم زمینه یابی)برای کودکان ۶تا ۱۱ سال در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی.انیستیتو روانپزشکی تهران.
بنیامین سادوک؛ویرجینیا سادوک(۱۳۸۲). خلاصه روانپزشکی. ترجمه نصرت ا… پورافکاری. تهران.انتشارات شهر آب.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده …………………………………………………………………………………….۱
۱- معرفی پژوهش
۱-۱- مقدمه ……………………………………………………………………………….۳
۱-۲- بیان مساله………………………………………………………………………………۴
۱-۳- اهمیت پژوهش………………………………………………………………………۵
۱-۴- اهداف پژوهش ………………………………………………………………………..۵
۱-۵- سئوالات پژوهش……………………………………………………………………….۶
۱-۶- تعاریف عملیاتی ………………………………………………………………………..۶
۱-۷- متغیرهای اساسی پژوهش …………………………………………………………۸
۲- مبانی نظری پژوهش
۲-۱- مقدمه …………………………………………………………………………………..۱۰
۲-۲- تاریخچه کاربرد فناوری اطلاعات ……………………………………………………۱۱
۲-۲-۱- از ابتدا تا قرن ۱۸……………………………………………………………………۱۲
۲-۲-۲-نخستین کتابشناسیها…………………………………………………………….۱۳
۲-۲-۳-قرن هجدهم …………………………………………………………………………۱۳
۲-۲-۴- قرن نوزدهم …………………………………………………………………………۱۳
۲-۲-۵- دکومانتاسیون بعد از ۱۹۵۸……………………………………………………….۱۴
۲-۲-۶- عصر حاضر…………………………………………………………………………..۱۵
۲-۲-۷- نقش ارتباطات ……………………………………………………………………..۱۶
۲-۳- اهمیت فناوری اطلاعات ……………………………………………………………..۱۶
۲-۴- فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه …………………………………….۱۷
۲-۴-۱- زیرساخت فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه………………………۲۰
۲-۵- فناوری اطلاعات و کتابخانه ها…………………………………………………………۲۳
۲-۵-۱- تاثیر فناوری اطلاعات بر کتابخانه ها و خدماتشان ………………………………۲۵
۲-۵-۲-فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی …………………………………..۲۷
۲-۵-۲-۱-فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی جهان ………………………..۲۷
۲-۵-۲-۲- فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران …………………………۲۸
۲-۵-۳- زیرساخت های فناوری اطلاعات در کتابخانه ها…………………………………۳۰
۲-۵-۳-۱- زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران …………..۳۱
۲-۶- مروری برمطالعات انجام شده ………………………………………………………..۳۳
۲-۶-۱- پژوهشهای انجام شده در ایران ………………………………………………….۳۳
۲-۶-۲- پژوهشهای انجام شده درخارج ………………………………………………….۳۴
۳- روش پژوهش و گردآوری اطلاعات
۳-۱- جامعه آماری پژوهش…………………………………………………………………۳۷
۳-۲- روش پژوهش ………………………………………………………………………..۳۷
۳-۳- روش و ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………۳۷
۳-۴- تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………۳۷
۴- یافته های پژوهش
۴-۱- مقدمه ………………………………………………………………………………..۳۹
۴-۲- نیروی انسانی………………………………………………………………………۴۲
۴-۳- امکانات و تجهیزات …………………………………………………………………۵۲
۴-۴- بودجه و امکانات ……………………………………………………………………۷۴
۴-۵- شرایط سازمانی …………………………………………………………………..۷۹
۴-۶- دیدگاه مدیران ……………………………………………………………………..۸۵
۵ – بحث و نتیجه گیری
۵-۱- مقدمه ……………………………………………………………………………….۹۸
۵-۲- خلاصه یافته ها…………………………………………………………………….۹۸
۵-۳- نتیجه گیری ………………………………………………………………………..۱۰۷
۵-۴- پیشنهادات…………………………………………………………………………۱۰۹
۵-۵-پیشنهاد برای پژوهش های آتی…………………………………………………۱۱۰
پیوست ها
پیوست یک (پرسشنامه مدیران)…………………………………………………….۱۱۳
پیوست دو(پرسشنامه کتابداران)……………………………………………………۱۲۰
پیوست سه: (آدرس پستی، تلفن و وب سایت واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ).۱۲۲
منابع و ماخذ
منابع فارسی……………………………………………………………………………………۱۲۴
منابع لاتین……………………………………………………………………………………….۱۲۷
چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………۱۲۸
فهرست جدولها
جدول …………………………………………………………………………………………صفحه
جدول۴-۱- اطلاعات کلی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی …..۴۰
جدول ۴-۲- توزیع فراوانی درجه واحدهای دانشگاهی منطقه پنج……۴۱
جدول ۴-۳- توزیع فراوانی مدیران کتایخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج بر حسب مدرک تحصیلی-سال۱۳۸۷……۴۲
جدول ۴-۴- توزیع فراوانی سابقه کار مدیران کتابخانه ها ی مرکزی واحدهای دانشگاهی
منطقه پنج…۴۲
جدول ۴-۵- توزیع فراوانی تحصیلات نیروی انسانی شاغل در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج- سال۱۳۸۷ ……۴۳
جدول ۴-۶- توزیع فراوانی تحصیلات نیروی انسانی شاغل درهریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج- سال ۱۳۸۷…….۴۵
جدول ۴-۷- توزیع فراوانی کارکنان شاغل در هریک از بخشهای کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج –سال۱۳۸۷…۴۶
جدول ۴-۸- توزیع فراوانی دورهای آموزشی برگزار شده حین خدمت در زمینه فناوری اطلاعات در هریک از کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج …….۴۸
جدول ۴-۹- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی به زبان انگلیسی….۴۹
جدول ۴-۱۰- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با نرم افزارهای کتابخانه ای ….۴۹
جدول ۴-۱۱- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با ویندوز، ویندوز، آفیس ، بانکهای اطلاعاتی و….۵۰
جدول ۴-۱۲- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با اینترنت….. ۵۱
جدول ۴-۱۳- توزیع فراوانی برحسب امکانات سخت افزاری موجود در هریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج-۱۳۸۷ …… ۵۲
جدول ۴-۱۴- توزیع فراوانی امکانات نرم افزاری موجود درکتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی – سال۱۳۸۷…..۵۵
جدول ۴-۱۵- توزیع فراوانی منابع الکترونیکی موجود درهریک از کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه ۵دانشگاه آزاد اسلامی-۱۳۸۷……۵۸
جدول ۴-۱۶- توزیع فراوانی کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج برحسب اتصال به اینترنت ……۶۱
جدول۴-۱۷- توزیع فراوانی کتابخانه های مرکزی دارای وب سایت در واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …..۶۱
جدول ۴-۱۸- توزیع فراوانی مکانیزه شدن بخشهای مختلف کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه پنج……۶۲
جدول ۴-۱۹- توزیع فراوانی استفاده از نرم افزارهای کتابخانه ای در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ………..۶۵
جدول ۴-۲۰- توزیع فراوانی استفاده از بخشهای مختلف نرم افزار های کتابخانه ای در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ….۶۶
جدول ۴-۲۱- توزیع فراوانی ابزار بازیابی اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج……۶۸
جدول ۴-۲۲- توزیع فراوانی بازیابی رایانه ای اطلاعات کتابشناختی منابع در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ….۶۹
جدول ۴-۲۳- توزیع فراوانی میزان ارائه خدمات نمایه سازی و چکیده نویسی در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج….۷۰
جدول۴-۲۴- توزیع فراوانی خدمات برق رسانی متناسب (عدم قطع برق ) درهریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ..۷۱
جدول ۴-۲۵- توزیع فراوانی میزان استفاده از خدمات کامپیوتری نظیر شبکه ، اینترنت و نرم افزار در هریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ….۷۲
جدول ۴-۲۶- توزیع فراوانی میزان استفاده ازپست الکترونیک (E-mail) درفعالیت ها و خدمات هریک ازکتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج…….۷۳
جدول۴-۲۷- توزیع فراوانی تامین منابع مالی مورد نیاز برای خرید تجهیزات کامپیوتری و سایر خدمات کامپیوتری…..۷۴
جدول۴-۲۸- توزیع فراوانی میزان بودجه مصرفی برای استخدام و به کارگیری متخصصان IT در هریک از کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه پنچ…… ۷۵
جدول ۴-۲۹- توزیع فراوانی میزان حمایت مالی دانشگاه برای تهیه نرم افزار و سخت افزار کتابخانه در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در زمینه فناوری اطلاعات…..۷۶
جدول ۴-۳۰- توزیع فراوانی داشتن تنخواه در کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج…. ۷۷
جدول ۴-۳۱- توزیع فراوانی افزایش بودجه سالیانه کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …… ۷۸
جدول ۴-۳۲- توزیع فراوانی وجود بخش های مختلف کتابخانه در ساختار کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج……. ۷۹
جدول ۴-۳۳- توزیع فراوانی ارتباط کتابخانه های واحدهای دانشگاهی درزمینه فناوری اطلاعات با سایر مراکز دانشگاهی…..۸۰
جدول ۴-۳۴- توزیع فراوانی کنترل و نظارت واحدهای دانشگاهی برعملکرد فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …… ۸۱
جدول ۴-۳۵- توزیع فراوانی حمایت واحدهای دانشگاهی از تغییرات لازم در زمینه فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ……۸۱
جدول ۴-۳۶- توزیع فراوانی کتابخانه ها برحسب دارا بودن ساختار سازمانی متناسب و هماهنگ با اهداف و وظایف خود در واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …..۸۲
جدول ۴-۳۷- توزیع فراوانی برحسب دارا بودن چارت سازمانی در کتابخانه های واحدهای دانشگاهی منطقه پنج … ۸۲
جدول ۴-۳۸- توزیع فراوانی وجود کمیته مشورتی یا شورای هماهنگی در کتابخانه های مرکزی هریک از واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …….۸۳
جدول ۴-۳۹- توزیع فراوانی برحسب میزان نظارت واحد دانشگاهی بر انجام امور مربوط به تامین نیروی انسانی و استخدام کارکنان در هریک از کتابخانه های مرکزی ….۸۴
جدول ۴-۴۰- توزیع فراوانی دیدگاه مثبت و پذیرای مدیران کتابخانه های واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به کاربرد فناوری اطلاعات در کتابخانه ها …. ۸۵
جدول ۴-۴۱- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه با تاثیر عدم آشنایی کارکنان کتابخانه به زبان انگلیسی در عدم دسترسی به تازه ترین اطلاعات منتشر شده در جهان ……۸۶
جدول۴-۴۲- توزیع فراوانی تاثیر نگرش مثبت مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه ۵ نسبت به فناوری اطلاعات بر خودکارسازی کتابخانه…..۸۷
جدول ۴-۴۳- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به نظام آموزشی موجود در دانشگاه…. ۸۸
جدول ۴-۴۴- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درمورد مثبت بودن نگرش کاربران کتابخانه در رابطه با بکارگیری فناوری اطلاعات درکتابخانه…… ۸۹
جدول ۴-۴۵- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درباره تاثیر وجود انجمنی تخصصی کتابداری بربهره گیری از فناوری اطلاعات درکتابخانه…….۹۰
جدول۴ -۴۶- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درباره تاثیر ترس از ورود فناوری های اطلاعات نوین به کتابخانه بربهره گیری از فناوری اطلاعات درکتابخانه ها … ۹۱
جدول ۴-۴۷- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به میزان اعتمادشان به سیستمهای کامپیوتری ..۹۲
جدول ۴-۴۸- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به کاربرد فناوری اطلاعات در کتابخانه ها و برآورده کردن انتظارات آنها….۹۳
جدول ۴-۴۹- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه با ضرورت کسب مهارتهای جدید در زمینه فناوری اطلاعات برای کتابداران ….. ۹۴
جدول ۴-۵۰- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه با میزان مهیا بودن عوامل فرهنگی و مدیریتی فناوری اطلاعات در کتابخانه ها…..۹۵
جدول ۴-۵۱- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در مورد موانع بهره گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی …….۹۶
فهرست نمودارها
نمودار………..صفحه
نمودار۴-۱- توزیع درصد تحصیلات نیروی انسانی شاغل در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی– سال۱۳۸۷…….۴۴
نمودار۴-۲- توزیع فراوانی امکانات سخت افزاری موجود در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال ۱۳۸۷ …..۵۴
نمودار۴-۳- توزیع درصد امکانات نرم افزاری موجود در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال ۱۳۸۷……۵۷
نمودار۴-۴- توزیع درصد منابع الکترونیکی موجود درکل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال ۱۳۸۷……. ۶۰
نمودار۴-۵- توزیع درصد مکانیزه شدن بخشهای مختلف کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی-۱۳۸۷……. ۶۴
منابع فارسی
۱٫ آذرنگ، عبدالحسین( ۱۳۷۰)، اطلاعات و ارتباطات. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، تهران.
۲٫ آذرنگ، عبدالحسین (۱۳۸۱)، کتابخانه های ما و مسئله تکنولوژی اطلاعاتی . www.SRLst.com
3. حکیمی، رضا( ۱۳۷۵)، تعیین میزان استفاده از تکنولوژی اطلاعات موجود در کتابخانه های مرکزی دانشگاهی شهر زاهدان در امر آموزش و پژوهش. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران.ص۵۲
۴٫ داورپناه، محمدرضا(۱۳۷۸)، ” برنامه ریزی زیرساخت تکنولوژی اطلاعات در کشورهای در حال توسعه ” ، کتابداری و اطلاع رسانی،جلد ۲، شماره سوم .
۵٫ داورپناه، محمدرضا (۱۳۸۱).” موانع زیرساختی بهره گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران “، فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی ،سال پنجم ، شماره ۲٫
۶٫ داورپناه، محمدرضا(۱۳۸۴)، اطلاعات و جامع. دبیزش، تهران.ص۱۱۸- ۱۲۱
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده …………………………………………………………………………………….۱
۱- معرفی پژوهش
۱-۱- مقدمه ……………………………………………………………………………….۳
۱-۲- بیان مساله………………………………………………………………………………۴
۱-۳- اهمیت پژوهش………………………………………………………………………۵
۱-۴- اهداف پژوهش ………………………………………………………………………..۵
۱-۵- سئوالات پژوهش……………………………………………………………………….۶
۱-۶- تعاریف عملیاتی ………………………………………………………………………..۶
۱-۷- متغیرهای اساسی پژوهش …………………………………………………………۸
۲- مبانی نظری پژوهش
۲-۱- مقدمه …………………………………………………………………………………..۱۰
۲-۲- تاریخچه کاربرد فناوری اطلاعات ……………………………………………………۱۱
۲-۲-۱- از ابتدا تا قرن ۱۸……………………………………………………………………۱۲
۲-۲-۲-نخستین کتابشناسیها…………………………………………………………….۱۳
۲-۲-۳-قرن هجدهم …………………………………………………………………………۱۳
۲-۲-۴- قرن نوزدهم …………………………………………………………………………۱۳
۲-۲-۵- دکومانتاسیون بعد از ۱۹۵۸……………………………………………………….۱۴
۲-۲-۶- عصر حاضر…………………………………………………………………………..۱۵
۲-۲-۷- نقش ارتباطات ……………………………………………………………………..۱۶
۲-۳- اهمیت فناوری اطلاعات ……………………………………………………………..۱۶
۲-۴- فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه …………………………………….۱۷
۲-۴-۱- زیرساخت فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه………………………۲۰
۲-۵- فناوری اطلاعات و کتابخانه ها…………………………………………………………۲۳
۲-۵-۱- تاثیر فناوری اطلاعات بر کتابخانه ها و خدماتشان ………………………………۲۵
۲-۵-۲-فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی …………………………………..۲۷
۲-۵-۲-۱-فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی جهان ………………………..۲۷
۲-۵-۲-۲- فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران …………………………۲۸
۲-۵-۳- زیرساخت های فناوری اطلاعات در کتابخانه ها…………………………………۳۰
۲-۵-۳-۱- زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران …………..۳۱
۲-۶- مروری برمطالعات انجام شده ………………………………………………………..۳۳
۲-۶-۱- پژوهشهای انجام شده در ایران ………………………………………………….۳۳
۲-۶-۲- پژوهشهای انجام شده درخارج ………………………………………………….۳۴
۳- روش پژوهش و گردآوری اطلاعات
۳-۱- جامعه آماری پژوهش…………………………………………………………………۳۷
۳-۲- روش پژوهش ………………………………………………………………………..۳۷
۳-۳- روش و ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………۳۷
۳-۴- تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………۳۷
۴- یافته های پژوهش
۴-۱- مقدمه ………………………………………………………………………………..۳۹
۴-۲- نیروی انسانی………………………………………………………………………۴۲
۴-۳- امکانات و تجهیزات …………………………………………………………………۵۲
۴-۴- بودجه و امکانات ……………………………………………………………………۷۴
۴-۵- شرایط سازمانی …………………………………………………………………..۷۹
۴-۶- دیدگاه مدیران ……………………………………………………………………..۸۵
۵ – بحث و نتیجه گیری
۵-۱- مقدمه ……………………………………………………………………………….۹۸
۵-۲- خلاصه یافته ها…………………………………………………………………….۹۸
۵-۳- نتیجه گیری ………………………………………………………………………..۱۰۷
۵-۴- پیشنهادات…………………………………………………………………………۱۰۹
۵-۵-پیشنهاد برای پژوهش های آتی…………………………………………………۱۱۰
پیوست ها
پیوست یک (پرسشنامه مدیران)…………………………………………………….۱۱۳
پیوست دو(پرسشنامه کتابداران)……………………………………………………۱۲۰
پیوست سه: (آدرس پستی، تلفن و وب سایت واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ).۱۲۲
منابع و ماخذ
منابع فارسی……………………………………………………………………………………۱۲۴
منابع لاتین……………………………………………………………………………………….۱۲۷
چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………۱۲۸
فهرست جدولها
جدول …………………………………………………………………………………………صفحه
جدول۴-۱- اطلاعات کلی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی …..۴۰
جدول ۴-۲- توزیع فراوانی درجه واحدهای دانشگاهی منطقه پنج……۴۱
جدول ۴-۳- توزیع فراوانی مدیران کتایخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج بر حسب مدرک تحصیلی-سال۱۳۸۷……۴۲
جدول ۴-۴- توزیع فراوانی سابقه کار مدیران کتابخانه ها ی مرکزی واحدهای دانشگاهی
منطقه پنج…۴۲
جدول ۴-۵- توزیع فراوانی تحصیلات نیروی انسانی شاغل در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج- سال۱۳۸۷ ……۴۳
جدول ۴-۶- توزیع فراوانی تحصیلات نیروی انسانی شاغل درهریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج- سال ۱۳۸۷…….۴۵
جدول ۴-۷- توزیع فراوانی کارکنان شاغل در هریک از بخشهای کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج –سال۱۳۸۷…۴۶
جدول ۴-۸- توزیع فراوانی دورهای آموزشی برگزار شده حین خدمت در زمینه فناوری اطلاعات در هریک از کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج …….۴۸
جدول ۴-۹- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی به زبان انگلیسی….۴۹
جدول ۴-۱۰- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با نرم افزارهای کتابخانه ای ….۴۹
جدول ۴-۱۱- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با ویندوز، ویندوز، آفیس ، بانکهای اطلاعاتی و….۵۰
جدول ۴-۱۲- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با اینترنت….. ۵۱
جدول ۴-۱۳- توزیع فراوانی برحسب امکانات سخت افزاری موجود در هریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج-۱۳۸۷ …… ۵۲
جدول ۴-۱۴- توزیع فراوانی امکانات نرم افزاری موجود درکتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی – سال۱۳۸۷…..۵۵
جدول ۴-۱۵- توزیع فراوانی منابع الکترونیکی موجود درهریک از کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه ۵دانشگاه آزاد اسلامی-۱۳۸۷……۵۸
جدول ۴-۱۶- توزیع فراوانی کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج برحسب اتصال به اینترنت ……۶۱
جدول۴-۱۷- توزیع فراوانی کتابخانه های مرکزی دارای وب سایت در واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …..۶۱
جدول ۴-۱۸- توزیع فراوانی مکانیزه شدن بخشهای مختلف کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه پنج……۶۲
جدول ۴-۱۹- توزیع فراوانی استفاده از نرم افزارهای کتابخانه ای در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ………..۶۵
جدول ۴-۲۰- توزیع فراوانی استفاده از بخشهای مختلف نرم افزار های کتابخانه ای در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ….۶۶
جدول ۴-۲۱- توزیع فراوانی ابزار بازیابی اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج……۶۸
جدول ۴-۲۲- توزیع فراوانی بازیابی رایانه ای اطلاعات کتابشناختی منابع در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ….۶۹
جدول ۴-۲۳- توزیع فراوانی میزان ارائه خدمات نمایه سازی و چکیده نویسی در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج….۷۰
جدول۴-۲۴- توزیع فراوانی خدمات برق رسانی متناسب (عدم قطع برق ) درهریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ..۷۱
جدول ۴-۲۵- توزیع فراوانی میزان استفاده از خدمات کامپیوتری نظیر شبکه ، اینترنت و نرم افزار در هریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ….۷۲
جدول ۴-۲۶- توزیع فراوانی میزان استفاده ازپست الکترونیک (E-mail) درفعالیت ها و خدمات هریک ازکتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج…….۷۳
جدول۴-۲۷- توزیع فراوانی تامین منابع مالی مورد نیاز برای خرید تجهیزات کامپیوتری و سایر خدمات کامپیوتری…..۷۴
جدول۴-۲۸- توزیع فراوانی میزان بودجه مصرفی برای استخدام و به کارگیری متخصصان IT در هریک از کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه پنچ…… ۷۵
جدول ۴-۲۹- توزیع فراوانی میزان حمایت مالی دانشگاه برای تهیه نرم افزار و سخت افزار کتابخانه در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در زمینه فناوری اطلاعات…..۷۶
جدول ۴-۳۰- توزیع فراوانی داشتن تنخواه در کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج…. ۷۷
جدول ۴-۳۱- توزیع فراوانی افزایش بودجه سالیانه کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …… ۷۸
جدول ۴-۳۲- توزیع فراوانی وجود بخش های مختلف کتابخانه در ساختار کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج……. ۷۹
جدول ۴-۳۳- توزیع فراوانی ارتباط کتابخانه های واحدهای دانشگاهی درزمینه فناوری اطلاعات با سایر مراکز دانشگاهی…..۸۰
جدول ۴-۳۴- توزیع فراوانی کنترل و نظارت واحدهای دانشگاهی برعملکرد فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …… ۸۱
جدول ۴-۳۵- توزیع فراوانی حمایت واحدهای دانشگاهی از تغییرات لازم در زمینه فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ……۸۱
جدول ۴-۳۶- توزیع فراوانی کتابخانه ها برحسب دارا بودن ساختار سازمانی متناسب و هماهنگ با اهداف و وظایف خود در واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …..۸۲
جدول ۴-۳۷- توزیع فراوانی برحسب دارا بودن چارت سازمانی در کتابخانه های واحدهای دانشگاهی منطقه پنج … ۸۲
جدول ۴-۳۸- توزیع فراوانی وجود کمیته مشورتی یا شورای هماهنگی در کتابخانه های مرکزی هریک از واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …….۸۳
جدول ۴-۳۹- توزیع فراوانی برحسب میزان نظارت واحد دانشگاهی بر انجام امور مربوط به تامین نیروی انسانی و استخدام کارکنان در هریک از کتابخانه های مرکزی ….۸۴
جدول ۴-۴۰- توزیع فراوانی دیدگاه مثبت و پذیرای مدیران کتابخانه های واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به کاربرد فناوری اطلاعات در کتابخانه ها …. ۸۵
جدول ۴-۴۱- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه با تاثیر عدم آشنایی کارکنان کتابخانه به زبان انگلیسی در عدم دسترسی به تازه ترین اطلاعات منتشر شده در جهان ……۸۶
جدول۴-۴۲- توزیع فراوانی تاثیر نگرش مثبت مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه ۵ نسبت به فناوری اطلاعات بر خودکارسازی کتابخانه…..۸۷
جدول ۴-۴۳- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به نظام آموزشی موجود در دانشگاه…. ۸۸
جدول ۴-۴۴- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درمورد مثبت بودن نگرش کاربران کتابخانه در رابطه با بکارگیری فناوری اطلاعات درکتابخانه…… ۸۹
جدول ۴-۴۵- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درباره تاثیر وجود انجمنی تخصصی کتابداری بربهره گیری از فناوری اطلاعات درکتابخانه…….۹۰
جدول۴ -۴۶- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درباره تاثیر ترس از ورود فناوری های اطلاعات نوین به کتابخانه بربهره گیری از فناوری اطلاعات درکتابخانه ها … ۹۱
جدول ۴-۴۷- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به میزان اعتمادشان به سیستمهای کامپیوتری ..۹۲
جدول ۴-۴۸- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به کاربرد فناوری اطلاعات در کتابخانه ها و برآورده کردن انتظارات آنها….۹۳
جدول ۴-۴۹- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه با ضرورت کسب مهارتهای جدید در زمینه فناوری اطلاعات برای کتابداران ….. ۹۴
جدول ۴-۵۰- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه با میزان مهیا بودن عوامل فرهنگی و مدیریتی فناوری اطلاعات در کتابخانه ها…..۹۵
جدول ۴-۵۱- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در مورد موانع بهره گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی …….۹۶
فهرست نمودارها
نمودار………..صفحه
نمودار۴-۱- توزیع درصد تحصیلات نیروی انسانی شاغل در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی– سال۱۳۸۷…….۴۴
نمودار۴-۲- توزیع فراوانی امکانات سخت افزاری موجود در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال ۱۳۸۷ …..۵۴
نمودار۴-۳- توزیع درصد امکانات نرم افزاری موجود در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال ۱۳۸۷……۵۷
نمودار۴-۴- توزیع درصد منابع الکترونیکی موجود درکل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال ۱۳۸۷……. ۶۰
نمودار۴-۵- توزیع درصد مکانیزه شدن بخشهای مختلف کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی-۱۳۸۷……. ۶۴
منابع فارسی
۱٫ آذرنگ، عبدالحسین( ۱۳۷۰)، اطلاعات و ارتباطات. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، تهران.
۲٫ آذرنگ، عبدالحسین (۱۳۸۱)، کتابخانه های ما و مسئله تکنولوژی اطلاعاتی . www.SRLst.com
3. حکیمی، رضا( ۱۳۷۵)، تعیین میزان استفاده از تکنولوژی اطلاعات موجود در کتابخانه های مرکزی دانشگاهی شهر زاهدان در امر آموزش و پژوهش. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران.ص۵۲
۴٫ داورپناه، محمدرضا(۱۳۷۸)، ” برنامه ریزی زیرساخت تکنولوژی اطلاعات در کشورهای در حال توسعه ” ، کتابداری و اطلاع رسانی،جلد ۲، شماره سوم .
۵٫ داورپناه، محمدرضا (۱۳۸۱).” موانع زیرساختی بهره گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران “، فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی ،سال پنجم ، شماره ۲٫
۶٫ داورپناه، محمدرضا(۱۳۸۴)، اطلاعات و جامع. دبیزش، تهران.ص۱۱۸- ۱۲۱
چکیده
در شناسایی امواج رادیویی RFID از یک متد از انباره های دور افتاده و داده های بازیافتی در برچسب های کوچک و ارزان استفاده می شود. سیستم های RFID از برچسب های دارای شناسه منحصر به فرد و دستگاه های خواننده که برای مدیریت و دستیابی به اطلاعات آنها می باشند تشکیل شده اند.
شناسایی خودکار از طریق فرکانس رادیویی به دنبال ایجاد تغییرات کلی در زمینه مدیریت زنجیره تولید است و میکوشد تا به صرفهجویی اقتصادی در کلیه خطوط از بالا تا پایین بپردازد. RFID در ابتدای استفاده از آن، در بهبود مدیریت زنجیره تولید صنایع مختلف و مکانهایی که مدیریت پیگیری کالاها از اهمیت ویژهای برخوردار بود، مورداستفاده قرار میگرفت. اما کم کم با ظهور شبکه جهانی کدهای الکترونیکی، ارزش RFID بیش از پیش برای صاحبان صنایع مشخص شد. با استفاده از این شبکه، چالشهای دنیای واقعی از طریق انتشار خودکار اطلاعات، ارزیابی لحظهای و یا دقت اطلاعات برای همه بخشهای موجود در زنجیره تولید برطرف شد. لذا در دو فصل ابتدایی به بررسی نرم افزاری و سخت افزاری آن پرداخته ایم. با توجه به این که فناوریRFID با سرعت چشمگیری در حال رشد و توسعه بوده و بالطبع هر نوع تکنولوژی با این سرعت رشد گاها دچار نواقصی نیز می باشد. نکته ای که وجود دارد این است که تنها نباید نکات مثبت این تکنولوژی را مشاهده کرد و چشمانمان را بر روی نکات منفی آن ببندیم. واقعیت این است که در RFID نیز همچون سایر تکنولوژیهای موجود تهدیداتی وجود دارد که اگر با دقت نظر به آنها نگاه نشود آنچنان اثرات مخربی از خود به جای خواهد گذاشت که همه ما روزی عطای آن را به لقایش خواهیم بخشید. بنابر این بررسی تهدیدات موجود در این تکنولوژی که مهمترین آن بحث امنیت و نبود استانداردهای واحد در این زمینه می باشد، اهمیت کمتری نسبت به مباحث تحقیقاتی در زمینه رشد آن ندارد. در واقع RFID با توجه به ماهیت عملکردی آن تهدیدات امنیتی خاصی دارد که در این پروژه ابتدا این تهدیدات بصورت دسته بندی شده در آمده و در نهایت مبحث پروتکل های موجود برای افزایش امنیت و خصوصی ساری سیستم های RFID در فصل انتهایی ذکرگردیده است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ۱
فصل اول: بررسی نرم افزاری سیستم RFID و عملکرد EPC در آن ۴
مشخصات سامانه RFID ۴
۱-۱- انواع برچسب های RFID ۶
۲-۱- بررسی دستگاه خواننده ۸
۳-۱- میان افزارRFID ۱۰
۴-۱- مشاهدات دستگاه خواننده ۱۴
۵-۱- فیلتر کردن رویداد ۱۷
۶-۱- معرفی EPC ۱۸
۷-۱- سرویس نامگذاری اشیا ۲۴
۸-۱- بررسی عملکرد زنجیره EPC ۲۶
فصل دوم : بررسی سخت افزاری سیستم های RFID ، فرکانس ها و استانداردهای موجود ۲۸
اصول فناوری RFID ۲۸
۱-۲- انواع RFID از نظر محدوده فرکانس ۲۹
۲-۲- پیوستگی قیاسی ۳۰
۳-۲- پیوستگی خمش ذرات هسته ای ۳۲
۴-۲- دامنه های فرکانسی ۳۳
۵-۲- استانداردهای RFID ۳۵
فصل سوم : چالش های تکنیکی و استراتژی های پیش روی سیستم های RFID ۳۸
چااش های تکنیکی و استراتژی ها ۳۸
۱- ۳- هزینه RIFD ۴۰
۲- ۳- استانداردهای RFID ۴۰
۳- ۳- انتخاب برچسب و خواننده ۴۱
۴- ۳- مدیریت داده ها ۴۲
۵- ۳- یکپارچه سازی سیستم ۴۳
۶- ۳- امنیت ۴۳
فصل چهارم : بررسی روشهای پیاده سازی امنیت و خصوصی ساری در سیستم های RFID ۴۷
روشهای امنیت و خصوصی سازی ۴۷
۱- ۴ – برچسب مسدود کننده ۴۸
۲- ۴- استفاده از ابزار پراکسی ۵۲
۳- ۴- مدل حفاظتی کانال جهت مخالف ۶۰
۴- ۴- استفاده از دیودهای سنسوری حساس در برچسب ۶۴
۵- ۴- روش سخت افزاری ۶۶
۶- ۴- روش حذفی ۶۸
منابع و ماخذ ۷۱
فهرست شکلها
عنوان صفحه
شکل ۱-۱- برچسب ها و خواننده در سیستمRFID ۵
شکل ۲-۱- اجزای سیستم خواننده ۹
شکل۳-۱- اجزای میان افزار RFID ۱۱
شکل ۴-۱- اجزای فیلتر کردن رویداد ۱۷
شکل ۵-۱- ساختار کد الکترونیکی ۱۹
شکل ۶-۱- عملکرد زنجیره EPC ۲۶
شکل ۱-۲- نمایش چگونگی تداخل فرکانس برچسب و خواننده ۳۰
شکل ۲-۲- تعدیل کننده بار در برچسب ۳۱
شکل ۳-۲- اصل عملی یک فرستنده در خمش ذرا ت هسته ای ۳۲
شکل ۱-۴- نمایش خواننده بدون حضور محافظ ۴۹
شکل ۲-۴- نمایش خواننده در حضور محافظ ۵۰
شکل ۳-۴- محدوده های زمان بندی محافظ ۵۱
شکل ۴-۴- رابطه بین ACL و سرعت محافظ ۵۲
شکل ۵-۴- رمزگذاری مجدد برچسب ۵۴
شکل ۶-۴- قرار دادن برچسب در حالت خواب ۵۶
شکل ۷-۴- پوشاندن پاسخ برچسب ۵۷
شکل ۸-۴- آزاد سازی برچسب ۵۹
شکل ۹-۴- چگونگی حل تصادم توسط خواننده ۶۱
شکل ۱۰-۴- مرحله شناسایی برچسب ۶۲
شکل ۱۱-۴- استفاده از دوآنتن برای حفاظت از برچسب ۶۷
شکل ۱۲-۴- شناسایی برچسب بدون اعتبار سنجی ۶۸
شکل ۱۳-۴- شناسایی برچسب همراه با اعتبارسنجی ۶۹
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول ۱- مقایسه روش های مختلف شناسایی خودکار ۳
جدول ۱-۱- میانگین موجودی قفسه ها در فروشگاه ۱۵
جدول ۲-۱- میانگین تعداد مشاهدات فروشگاه ها ۱۵
جدول ۳-۱- مقایسه شبکه جهانی EPC و WEB ۲۵
جدول ۱-۲- فرکانس های استاندارد به کار رفته در RFID ۳۳
جدول ۲-۲- مقایسه دو استاندارد ISO و EPC ۳۷
جدول ۱-۳- چالش ها و استراتژی ها ۳۹
جدول ۱-۴- بررسی انواع روش های حفاظت ازبرچسب ۶۴
منابع و ماخذ
۱) RFID: Frequency, standards, adoption and innovation, Matt Ward, Rob van Kranenburg , Gaynor Backhouse, JISC TechWatch , May 2006.
۲) RFID Essentials ,Himanshu Bhatt, Bill Glover , Publisher: O’Reilly ,2006.
۳) RFID Handbook: Applications, Technology, Security, and Privacy A. Ahson, Mohammad Ilyas sep 2008.
۴) Karjoth, Günter and Paul Moskowitz, ‘‘Disabling RFID tags with visible confirmation : Clipped tags are silenced,’’ Workshop on Privacy in the Electronic Society, Nov ۲۰۰۵٫