چکیده:
نقد جامعه‌شناسی برخلاف آنچه در نگاه نخست به نظر می‌آید، تنها بررسی تأثیر مستقیم رخدادهای اجتماعی مشخصی بر ادبیات یک دوره نیست و برخلاف بسیاری مکاتب دیگر نمی‌توان یک مقطع معین تاریخی و یک محدوده‌ی مشخص جغرافیایی و فرهنگی برای آن درنظر گرفت. بلکه در طول سال‌ها افت و خیزهای فراوانی را پشت سرگذاشته و با جریان‌های بسیار در پیوسته است.
یکی از مهم‌ترین این جریان‌ها که پیوندی گسست‌ناپذیر با جامعه‌شناسی دارد، نقد فمنیستی است. بسیاری از منتقدان، فمنیسم را شاخه‌ای از نقد جامعه‌شناسی می‌دانند که در آن به جامعه از رهگذر امکانات و شرایطی می‌نگرد که همواره از زنان دریغ داشته شده است.
این رساله ابتدا به معرفی مشروح رویکرد جامعه‌شناسی می‌پردازد و ویژگی‌های اصلی آن را جست و جو می‌کند و مهم‌ترین گرایش‌های این گونه‌ی نقد ادبی را معرفی می‌کند. فصل دوم رمان سووشون را براساس شیوه‌های این رویکرد تحلیل می‌کند و مناسبات سووشون را با جامعه‌ای که در آن شکل گرفته و نیز جامعه‌ای که روایتش می‌کند مورد کنکاش قرار می‌دهد. در فصل سوم از رویکرد فمنیستی و نقد ادبی سخن می‌رود و در فصل پایانی سووشون از چشم‌انداز این رویکرد نوآیین و در حال شکل‌گیری بررسی می‌شود.
فهرست ۱
چکیده ۵
فصل اول ۶
معرفی رویکرد جامعه‌شناسی ۶
پیوندهای جامعه و ادبیات در نگاه نخستین ۷
چشم‌انداز تاریخی جامعه‌شناسی ادبیات ۱۰
هنر و جامعه: همزادان دیروز ۱۰
پیشینه‌ی گره خوردگی مطالعات ادبی با مسائل اجتماعی ۱۲
تکوین و تکامل جامعه‌شناسی ادبیات ۱۸
تأثیرها و امتزاج‌های جامعه‌شناسی ادبیات ۲۴
از نظریه‌ی ادبی جامعه‌شناختی تا جامعه‌شناسی نظریه‌های ادبی ۳۰
مارکسیسم و جامعه‌شناسی ادبیات ۳۲
مارکسیسم و نظریه‌ی ادبی ۳۵
مارکس و انگلس سرچشمه‌هایی پویان ۴۱
چند مفهـوم کلیـدی ۴۳
ج ـ تعهد و التزام ۴۹
د ـ رابطه‌ی دیالکتیکی هنر و جامعه ۵۳
جامعه و نویسنده ۵۶
روح زمانه و ذوق عمومی: ۵۷
نویسنده و روح زمانه: ۶۱
اثرپذیری جامعه از ادبیات: ۶۳
پیوند جامعه و ادبیات دربوته‌ی نقد: ۶۶
هـ ـ ایدئولوژی ۶۸
معرفی سه شخصیت شاخص در نقد جامعه‌شناسی ۸۲
ب) لوسین گلدمن و ساختارگرایی تکوینی ۸۸
ج ـ میخائیل باختین و منطق گفت و گویی ۹۹
پی‌نوشت‌ها و یادداشت‌های فصل اول ۱۱۰
بسی خون به طشت طلا، رنگ خورد ۱۲۲
سیاووش‌ها کشت افراسیاب ۱۲۲
فصل دوم ۱۲۲
نقد جامعه شناختی سووشون ۱۲۲
پیش درآمد ۱۲۳
بخش اول: سووشون در نخستین دیدار ۱۲۵
از آن سموم که از طرف بوستان بگذشت ۱۴۱
عجب که رنگ گلی هست و بوی نسترنی ۱۴۱
بخش دوم: روایتی پویان از جامعه‌ای در حال گذار و دگرگونی ۱۶۶
ج) جایگاه اجتماعی نویسنده ۲۱۰
۳٫ نسبت موقعیت اجتماعی رمان با زمان ۲۲۹
د) تعارض نقش آفرینی در خانواده و جامعه: ۲۳۳
بخش چهارم: تأمل در نسبت رمان و جامعه ۲۴۲
یادداشت‌ها و پی‌نوشت‌های فصل دوم ۳۱۳
فصل سوم ۳۳۳
معرفی رویکرد فمنیسم ۳۳۳
رویکرد فمنیستی نقد ادبی ۳۳۴
فمنیسم در قلمرو نقد ادبی ۳۴۷
بخش بندی نقد فمنیستی ۳۵۴
پی نوشت‌ها و یادداشت‌های فصل سوم ۳۶۳
فصل چهارم ۳۶۶
نقد فمنیستی سووشون ۳۶۶
ب) روایت نقادانه ۳۷۷
۳- نقد فمنیستی روایت: ۳۹۳
یادداشت‌ها و پی‌نوشت‌های فصل چهارم ۴۰۲
پیوست ۴۰۴
خلاصه‌ی سووشون ۴۰۵
منابع و مآخذ ۴۱۰
منابع و مآخذ
۱- آبادی باویل، محمد، ظرائف و طرائف، انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی، تبریز، ۱۳۵۷
۲- آریان‌پور، ا.ح، جامعه‌شناسی هنر، انجمن کتاب دانشجویان دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، چ۳، ۱۳۵۴
۳- آل احمد، جلال، در خدمت و خیانت روشنفکران، خوارزمی، چ۱، ۱۳۵۷
۴- ــــــــــــــــ، مثلاً شرح احوال (یک چاه و دوچاله)، رواق، بی‌تا
۵- ابن بطوطه، سفرنامه، ترجمه‌ی دکتر محمدعلی موحود، آگاه، چ۳، ۱۳۷۰
۶- احمدی، بابک، حقیقت و زیبایی، مرکز، ۱۳۷۴
۷- ـــــــــــــ، ساختار و تأویل متن، مرکز، ۱۳۷۰
۸- ــــــــــــ، ساختار و هرمنوتیک، گام نو، ۱۳۸۰
۹- اخوان ثالث، مهدی، از این اوستا، مروارید، چ۱، ۱۳۷۵